SATURNALIA

SATURNALIA

festa 5. aut 7. dierum mense Decembri Saturno dicata, quibus Romam synthesin vestem sumebant, servisque discumbentibus inserviebant: muneraque ultro citroque mitti solebant. Unde Strenarum origo. Vide Fungerum in Saturnus, Lips. l. 2. Saturnal. Martin. Lipenium, in Hist. Stren. etc. Iisdem bellum sumere, nefas habebatur; quemadmodum et poenas a nocente iis diebus exigere, piaculare erat, teste Macrobiô loc. cit. Primum ea celebrata fuisse a Noaho, tempore diluvii, in Arca, mense 10. cô die, quô primum iuga montium ex aquis apparere coeperint, ac dein singulis annis illum diem festum fuisse, pluribus contendit Goropius Becanus l. 4. Orig. Antverp. quem Croma inscripsit. Hoc certum est, multo ante Romam conditam non in Italia modo, sed et in Graecia illa floruisse: Unde eorum Auctorem quidam Ianum, alii Herculis comites in Italia relictos, nonnulli Pelasgos, in Delum Insul. delatos, faciunt, ut apud eundem Macrobium videre est. Vide quoque Iac. Oieseliuni ICtum Not. in A. Gellii ista, Saturnalia Athenis agitabamus, hilare prorsum et modeste, l. 18. c. 2. Et primum quidem Romae add. 14. Kal. Ian. celebrabantur per unicum diem. Postquam vero C. Caesar in anni emendatione, huic mensi duos dies addidit, 16. Kal. Ian. agitari coeperunt; quâ re factum, ut cum vulgus ignoraret certum Saturnalium diem, nonnullique a C. Caeare, incertô die; et alii veteri more celebrarent, plures dies Saturnalia ferverent. Quod Augustus Imperator confirmavit, cum in Legibus Iudiciariis triduô ferias eas iussit servari. Quamquam et apud Veteres vel 7. dies ea peragi consuevisse, Nonius et Mummius; vel saltem triduum viguisse, Mallius, tradant. Inter alia vero munera, cereos inprimis missitari solitos, legimus, vel quod Saturnus luminibus accenis coleretur, vel ut significarent, hôc Principe, a vita rudi ac inculta, ad politiorem, tamquam a tenebris ad lucem, se traductos fuisse: Cumque Patroni nimis avare, hâc occasione, munera a Clientibus exigere solerent, Publicius Tribun. Pleb. tulit, ut non nisi cerei praedicti ditioribus mitterentur. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 4. c. 16. Horat. libertatem Decembrem hoc Festum vocat Sat. 7. l. 2. v. 4. Vide quoque Athenaeum l. 14. et Dionem l. 58. Cuius rationem, ex mixto cultu Naturae et Adami, arcessit Vossius, per Saturnum non alium, nisi primum Parentem nostrum, indigitans. Naturâ enim omnes liberi nascimur, eoque antiquissimis temporibus, quibus naturae sequebantur ductum, homines servitio aut libertate minime distinguebantur: cuius rei iconem Saturnalia servavêre. Vide Vossium praefatum de Orig. et progr. Idolol. l. 1 c. 18. Neque vero ad dominicam solum mensam Dominis praeministrantibus sedebant his feriis servi, sed et vestem cum iis commutabant, teste Dione l. 8. ut (praeter rationem iam allatam) hâc comitate obstricti, in Dominos obsequiis paratiores essent odiaque invicem ac offensiones dimitterent: Fidelius enim et gratius semper obsequium est, quod ab amore, quam quod a metu proficiscitur, Hieronym. ad Celantiam. Alius fuit Servorum festus dies, de quo Senec. Ep. 47. ille enim in Eidus Augusti, quod eô die Servius Tullus servâ natus esset, incidebat. Tit. Popma de Operis servorum. Vide et infra: uti de Saturnalibus muliebribus h. e. Marronalibus Kal. Martiis celebrari solitis, supra: de festo vero Christianorum medii aevi, Saturnalium aemulo, supra it. idem voce Kalendae. Hinc Saturnalicius. Martial. l. 5. Epigr. 31. v. 8.

Saturnalicias perdere, Varro, nuces.

Dicuntur etiam et Cronia. Quod ostendunt hi versus Attii veteris poetae apud Macrobium, Satuinalium l. 1. c. 7.

Maxima pars Graiûm Saturno: et maximae Athenae,

Conficiunt sacra, quae Cronia esse iterantur ab illis.

Cumque diem celebrant: per agros, urbesque fere omnes

Exercent epulis laeti; famulosque procurant

Quisque suos: nostrique itidem. Et mos traditus illinc

Iste, ut cum dominis famuli, tum epulentur ibidem.

Iustinus l. 43. c. 1. Rex Saturnus tantae iustitiae fuisse traditur, ut neque scrvierit sub illo quisquam, neque quicquam privatae rei habuerit: sed

omnia communia, et indivisa omnibus fuerint, veluti unum cunciis patrimonium esset. Ob cuius exempli memoriam, cautum est, ut in Saturnalibus, exaequatô omnium iure, passim in conviviis servi cum dominis recumbant. Ac similiter Saturnus ipse loquitur apud Lucianum, Ε᾿ν τοῖς πρὸς Κρόνον dialogô 1. Καὶ διὰ τοῦτο ἁπανταχοῦ χρό τος, καὶ ᾠδὴ, καὶ παιδιὰ, καὶ ἰσοτιμία πᾶ???ι καὶ δούλοις καὶ ἐλευθέροις. Οὐδεὶς γὰρ ἐπ᾿ ἐμοῦ δοῦλος ην᾿.